Ζούμε σε συνθήκες
πολέμου εν καιρώ ειρήνης. Παλαιότερα δεν θα μπορούσες να φανταστείς ότι υπάρχει
τέτοια κατάσταση. Ο Ψυχρός Πόλεμος, που έληξε με την κατάρρευση της Σοβιετικής
Ένωσης, ήταν είδος ειρήνης, την οποία κρατούσαν στα πρόθυρα ενός πολέμου που
φοβούνταν ν’ αρχίσουν. Δεν πρόκειται για κάτι ανάλογο. Μήπως βιώνουμε σήμερα
έναν ειρηνικό πόλεμο; Με τόσο πόνο γύρω μας, ούτ’ αυτό θα μπορούσες να το πεις.
Άλλωστε, ο ειρηνικός πόλεμος μπορεί να ’χει και καλό σκοπό.
Πρέπει να πας
μακριά για να βρεις συνθήκες πολέμου εν καιρώ ειρήνης σαν αυτές που εννοούμε.
Και πρέπει να κρατηθείς γερά απ’ την ιστορία για να μην καταλήξεις σε
φαντασιοκοπήματα. Θα τολμήσουμε έναν παραλληλισμό που θα θεωρηθεί ιταμός από
εκείνους που αρνoύνται να τηρήσουν αναλογίες.
Η πολιορκία μιας
πόλης κατά τον Μεσαίωνα είχε ένα προκαταρκτικό στάδιο: Μόλις ολοκληρωνόταν η
περικύκλωσή της, κοβόταν η υδροδότηση και η τροφοδοσία της. Όταν τούτο γινόταν
οδυνηρά αισθητό στους κατοίκους, οι πολιορκητές, προτού εξαπολύσουν τη γενική
επίθεσή τους, πρότειναν διαπραγματεύσεις με σκοπό την αναίμακτη παράδοση της
πόλης και αντάλλαγμα την επανάληψη της υδροδότησης και της τροφοδοσίας της.
Ε, λοιπόν, σ’ αυτήν την κατάσταση πολιορκίας αναλογούν οι συνθήκες που επικρατούν σήμερα στον τόπο μας. Συνεπώς, όποιος, όπως η αφεντιά μου, χρησιμοποιεί εκφράσεις του είδους “Το Μεσολόγγι πολιορκείται” υπερβάλλει, ναι, ίσως και να ασεβεί, αλλά δεν απέχει πολύ από την αλήθεια. Τουλάχιστον, δεν τη συσκοτίζει. Είναι φανερό πως όταν πολιορκείται η πολιτεία σου, δεν συζητάς για τα μαραμένα λουλούδια στην κεντρική πλατεία της, παρά μονάχα πώς θα τα βγάλεις πέρα χωρίς να ταπεινωθείς περισσότερο και χωρίς να να φας ποντίκια, γάτες ή και τους αδελφούς σου.
Αν τούτα είναι
σύμφωνα με τη λογική και την πραγματικότητα, τότε θα μπορούσε κανείς να
παρακινήσει τρακτερωτούς και γραβατοφόρους: Διαδηλώστε ελεύθερα και δυναμικά,
μαζικά και “ανατρεπτικά”, αλλά χωρίς να σκοτώνετε τη συνεννόηση. Προς Θεού, όχι
ποδοσφαιρικού τύπου ακρότητες, όχι ανατίναξη γεφυριών, όχι τώρα, όχι πάνω στην
πιο κρίσιμη στιγμή της διαπραγμάτευσης (πήγα να πω: Της μάχης). Περιμένετε,
αδελφοί, την έκβασή της που κοντεύει, και κατόπιν… έ, κατόπιν απαιτήστε
λογοδοσία και καταλογίστε ευθύνες με τον πιο ωμό και άτεγκτο τρόπο.
Σε ημιαγροτική
περιοχή της Αττικής δέχθηκα ευθέως την ερώτηση: Μου ζητάς να θυσιαστώ κι εγώ
για την Ελλάδα; Όχι βέβαια, απάντησα. Δεν χρειάζονται οι θυσίες των παλιών
δεκαετιών που έχεις στον νου σου. Λίγη υπομονή χρειάζεται, δύο μηνών
εγκαρτέρηση, όχι παραπάνω, ώστε να δεις το αποτέλεσμα της διαπράγματευσης που
διεξάγει η κυβέρνηση και τότε να λάβεις τις τελικές αποφάσεις σου. Η πολιορκία
απαιτεί αυτή τη στάση, όχι κάποιος δοκησίσοφος μυαλοπώλης.
Πάντως, τίθεται εκ
των πραγμάτων θέμα πατριωτισμού. Μπορεί να υπάρξει ένας νέος πατριωτισμός; Εδώ
τι πάει να πει “νέος”; Πάει να πει, προσαρμοσμένος στην εποχή που οι
περισσότερες πληγές είναι βουβές αλλ’ εξίσου βαθιές μ’ εκείνες που βάφουν το
χώμα κόκκινο.
Κάθε πατριωτισμό
αντιστρατεύονται, εκούσια ή ακούσια, δυνάμεις που υπόκεινται σε ύπνωση αλλ’
ουδέποτε σε ιστορική εξαφάνιση. Δυνάμεις που, έμμεσα ή άμεσα, διακηρύσσουν:
Πρώτα το χωριό μου και μετά η Ελλάδα! Δυνάμεις της εκδίκησης που εκπορεύονται
από μια μεσαιωνική πλέον ΝΔ κι ένα ΠΑΣΟΚ που υβρίζει τον αλλοτινό εαυτό του.
Δυνάμεις που προτιμούν το επιπόλαιο χειροκρότημα από την ιστορική δικαίωση.
Δυνάμεις που λησμονούν ή κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν ότι θα υποφέρουμε
λιγότερο, αν υποφέρουμε όλοι μαζί.
Ορισμένοι επιζώντες
των μεγάλων πολέμων, παίζοντας τη ζωή τους κορώνα-γράμματα, απέδειξαν εκατό
φορές τον ανυπέρβλητο πατριωτισμό τους. Αυτοί θα ήταν φυσικό να τεθούν
επικεφαλής και του “νέου” πατριωτισμού. Όνειρο! Δεν μπορείς να ζητάς από την
πολιτική ζωή να είναι τόσο όμορφη…