Θεματικό πάρκο Λαυρίου

Θεματικό πάρκο: Η ανθρώπινη εργασία ανά τους αιώνες

Περιγραφή: Πρόκειται για μια πρόταση με πολλαπλούς στόχους, ένας από τους οποίους είναι η ανάπτυξη της Λαυρεωτικής

Ανάλυση: Η αρχαιότερη οργανωμένη μορφή, με συγκεκριμένους παραγωγικούς και οικονομικούς στόχους, είναι ιστορικά η δουλεία. Είναι η διαρκέστερη μορφή ανθρώπινης εργασίας, αφού εμφανίζεται τους πρώτους ιστορικούς αιώνες και διατηρεί νομική και ηθική ισχύ ως τον 19ο αιώνα. Συντηρείται βεβαίως, με διαφορετικές μορφές, σε διαφορετικές περιοχές της γης, και στον τρέχοντα χρόνο του 21ου αιώνα.

Χαρακτηριστικό της μορφής που λαμβάνει η ανθρώπινη εργασία, κατά τη διάρκεια των αιώνων είναι το γεγονός ότι προηγείται ή ακολουθεί τις συντελούμενες κοινωνικές, οικονομικές, παραγωγικές, τεχνολογικές, πολιτικές, πολιτιστικές και νομικές αλλαγές. Αποτελεί τη βάση και την γενεσιουργό αιτία όλου του πολιτικού, νομικού, ηθικού εποικοδομήματος. Την περίοδο της δουλείας, χωρίς να την καταργεί, ακολούθησαν άλλες μορφές εργασίας, όπως η υποχρεωτική – καταναγκαστική συμμετοχή στην παραγωγή υπέρ των κατόχων της γης ή άλλων μέσων παραγωγής με ανταμοιβή ελάχιστο μέρισμα και παροχή τροφής, (περίοδος της φεουδαρχίας). Ακολουθεί – πάντα χωρίς να καταργούνται οι προηγούμενες μορφές εργασιακών σχέσεων πλέον – η περίοδος της μισθωτής εργασίας, της συμμετοχικής συλλογικής, αυτοδιαχειριζόμενης, κεφαλαιοκρατικής, ή κρατικής μονοπώλησης ιδιοκτησίας και μέσων παραγωγής κλπ. Στις ημέρες μας, η τεχνολογία και οι «δυνάμεις της αγοράς» διαμορφώνουν το περιεχόμενο και τους όρους εργασίας.

Κυρίαρχο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης εργασίας από την εποχή της δουλείας μέχρι σήμερα είναι ότι παράγει αξίες. Πλούτο και αγαθά. Μαζί με αυτά, παράγει ιδέες και πριμοδοτεί κοινωνικά κινήματα. Αυτό είναι το συγκλονιστικό ποιοτικό μέγεθος της ανθρώπινης εργασίας και είναι αν τον κόσμο διάσπαρτα τα μνημεία της ίδιας της εξέλιξής της, όσο και τα μνημεία – σημεία αναφοράς των ιδεών και κινημάτων που γέννησε.

Η Ελλάδα όμως είναι από τις ελάχιστες περιοχές της γης με διατηρητέο το αποτύπωμα όλης της ιστορικής διαδρομής της ανθρώπινης εργασίας. Ειδικότερα δε, το λαύριο αποτελεί φυσικό μουσείο της ανθρώπινης εργασίας από την εποχή της δουλείας μέχρι σήμερα, στη στεριά και στην θάλασσα. Δυστυχώς και αυτός ο συγκλονιστικός άυλος πλούτος του Λαυρίου παραμένει αναξιοποίητος, ενώ, όπως συμβαίνει με τις περισσότερες περιοχές της χώρας μας, η ανάδειξη και αξιοποίηση του άυλου ιστορικού – πολιτιστικού πλούτου, θα μπορούσε να αποτελέσει πυλώνα μιας «αυτοδύναμης περιφερειακής – τοπικής οικονομικής ανάπτυξης» με προωθητική δύναμη μια αναβαθμισμένη, σύγχρονη, αποτελεσματική Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Στο Λαύριο το αποτύπωμα της εξελικτικής πορείας της ανθρώπινης εργασίας είναι ευδιάκριτο παντού. Οι στοές των ορυχείων εξόρυξης παρούσες παντού. Το ίδιο και τα αρχαία πλυντήρια διαχωρισμού των μεταλλευμάτων που έβγαζαν στην επιφάνεια της γης οι μεταλλωρύχοι δούλοι. Το πέρασμα στην εποχή της φεουδαρχίας πανταχού παρόν. Η προβιομηχανική, η βιομηχανική και μεταβιομηχανική περίοδος, απλώνεται σε όλη την έκταση της τόσο καλά συντηρημένης Γαλλικής Εταιρίας Μεταλλείων Λαυρίου, όπως και ο συνοικισμός κατοικιών των εργατών, άθροισμα μεταναστών από Κρήτη, Κυκλάδες, Μικρά Ασία, Αττική, ενδοχώρα και ο κύκλος του διατηρητέου μοναδικού παγκοσμίως μνημείου κλείνει με την πιο σύγχρονη εκδοχή της ανθρώπινης εργασίας, όπως αυτή περιγράφεται στο Πολιτιστικό και Τεχνολογικό Πάρκο του ΕΜΠ, το οποίο δημιουργήθηκε στη δεκαετία του 1990.

            Το ίδιο ζωντανές είναι και οι μνήμες από τους κοινωνικούς αγώνες που γέννησε η ανθρώπινη εργασία, με κορυφαίο σύγχρονο συμβάν στην ιστορία του εργατικού κινήματος τα «Λαυρεωτικά».

            Η ιδιαιτερότητα και η ασύγκριτη αξία της Λαυρεωτικής προσδιορίζονται και από ακόμα δύο παράγοντες:

Πρώτος, το γεγονός ότι ο πλούτος που παρήγαγαν οι εργάτες γης του Λαυρίου δεν διανεμήθηκε κατά την περίοδο της αρχαιότητας. Αντίθετα επέτρεψε στην Αθηναϊκή Δημοκρατία να οικοδομήσει και να διακοσμήσει τα υπέρτερο αισθητικό δημιούργημα όλων των εποχών, τον Παρθενώνα. Επέτρεψε ακόμα το κράτος – πόλη των Αθηνών και στους συμμάχους του να αναχαιτήσει την πορεία του Ασιατικού Απολυταρχισμού στην Ευρώπη, αφού ο στόλος που καταναυμάχισε τους Πέρσες στη Σαλαμίνα, «τα ξύλινα τείχη», κατασκευάστηκαν με τον πλούτο των ορυχείων του Λαυρίου.

            Δεύτερος παράγοντας ανάδειξης των αποτυπωμάτων της πορείας της ανθρώπινης εργασίας ανά τους αιώνες με ξεχωριστό τρόπο, είναι το γεγονός ότι αυτά υπάρχουν σε ένα περιβάλλον έμφορτο μνημείων του πολιτισμού, έργων ασύγκριτης τέχνης αλλά και συνάντησης μύθων και θρύλων. Πραγματικά τα ιστορικά μνημεία της εργασίας απλώνονται σε μια έκταση που εκκινεί από τον εκ των κορυφαίων ναών, του Ποσειδώνος, στο Σούνιο και εκτείνεται μέχρι το αρχαιότερο ελλειψοειδές θέατρο του κόσμου, το θέατρο του Θορικού!

            Όλος αυτός ο πλούτος, αναξιοποίητος. Με ορολογία των σύγχρονων αγορών, οικονομικά ανεκμετάλλευτος. Ένα κομμάτι της ελληνικής γης, ικανό, εάν αξιοποιηθεί και προβληθεί, να προβάλει τη χώρα και να έλκει εκατομμύρια επισκεπτών όλο τον χρόνο. Γιατί μαζί με τα μνημεία είναι ισχυρή η ελκτική δύναμη των μύθων και των θρύλων για το Θεό της θάλασσας, για τον Αιγαία, για τον Θησέα και για τον φόρο αίματος στον Μινώταυρο.

            Είναι ακόμα η φυσική θέση του Λαυρίου, θαλάσσιος πυλώνας του Αιγαίου στην Αττική. Λίγες δεκάδες μέτρα από τη Μακρόνησο, τόπο μαρτυρίου ανθρώπων από σύγχρονες εξουσίες όταν αυτές προκύπτουν από εμφυλίους ή εκτρέπονται από τη δημοκρατική νομιμότητα. Το Λαύριο λοιπόν, που απέχει 15 χιλιόμετρα από το αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος, του οποίου οι τράνζιτ επιβάτες του θα έπρεπε να το κατακλύζουν και να είναι ο τερματικός σταθμός του υπό προέκταση προαστιακού! Αυτόν τον θησαυρό, κράτος και Τοπική Αυτοδιοίκηση και δυνάμεις της αγοράς τον κοιτάζουν απαθώς! Επιχειρούν, μάλιστα, να ορθώσουν ανάχωμα στην προσέγγισή τους την παλαιάς τεχνολογίας επιχειρούμενη εγκατάσταση αποτέφρωσης των απορριμμάτων από τους εθνικούς εργολάβους στην Κερατέα που αποτελεί τμήμα του Δήμου Λαυρεωτικής!

            Απλώς επισημαίνουμε; Ασφαλώς όχι. Προτείνουμε συγκεκριμένη εφικτή, σωτήρια για την οικονομία και την ανάπτυξη αξιοποίηση αυτού του εκπληκτικού άυλου ιστορικού και πολιτιστικού πλούτου. Απαιτούνται όλες κι όλες τρείς απλές κινήσεις.

Η ΠΡΟΤΑΣΗ:

Κίνηση πρώτη: «Ενοποίηση των αρχαιολογικών πολιτιστικών και μνημιακών χώρων της Λαυρεωτικής με εφικτή την επισκεψιμότητα όλων σε μικρότερους ή μεγαλύτερους χρόνους με ήπιο μεταφορικό μέσο διασύνδεσής τους».  

Κίνηση δεύτερη: Ίδρυση και λειτουργία του Ιδρύματος Εξέλιξης και Ιστορικής διαδρομής της εργασίας, των ιδεολογικών, οικονομικών θεωριών και κοινωνικών κινημάτων που γέννησε η ανθρώπινη εργασία και εξακολουθεί να παράγει. Πρόκειται για παγκόμσιο κέντρο ερευνών, μελετών, συναντήσεων, συνεδρίων, πηγή τροφοδοσίας με γνώσεις πανεπιστημίων, Τραπεζών, εργοδοτικών και εργατικών ενώσεων, εκπαιδευτικών, φοιτητών και μαθητών.

Κίνηση Τρίτη: Κατασκευή και λειτουργία σε μεγάλη έκταση επί της ξηράς και επί της θαλάσσης, μοναδικού παγκοσμίως «θεματικού πάρκου» για τις φάσεις της ανθρώπινης εργασίας στο πέρασμα των αιώνων. Πάρκο διαδραστικό που μπορούν να επισκέπτονται εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο, μαθητές, φοιτητές, επιστήμονες, μέλη συνδικάτων, οι οποίοι θα βιώνουν με τη συνδρομή της ψηφιακής τεχνολογίας κάθε είδους εργασία που έχει υπάρξει. Παράλληλα θα λειτουργεί με τις ίδιες τεχνικές η «αναβίωση» των εκδηλώσεων οργής του Ποσειδώνα, οι θρύλοι του Αιγαία, του Θησέα και πάντα με την προσωπική ψυχαγωγική συμμετοχή των επισκεπτών, κυρίως των νέων και των παιδιών.

Αναφερόμαστε σε θεματικό πάρκο που μπορεί να μετατραπεί σε «τράπεζα κοπής χρήματος», μια βιομηχανία παραγωγής δυνάμεων διεθνούς προβολής της χώρας μας και προσέλκυσης επισκεπτών, με πρακτικό αποτέλεσμα τη δημιουργία μιάς «όασης ευημερίας» σε ολόκληρη της λαυρεωτική ενδοχώρα, το μεγαλύτερο κομμάτι δηλαδή της Ανατολικής Αττικής, αλλά και δάδα μεταλαμπάδευσης ιστορικού και πολιτιστικού πλούτου, γνώσης και «ψηλάφισης» της ιστορίας κυρίως στη νέα γενιά, την παγκόσμια εκπαιδευτική, επιστημονική κοινότητα, στα εκατομμύρια των εργαζομένων και των οργανώσεών τους.

Προσεγγίζοντας το θέμα της αξιοποίησης των άυλων πόρων της χώρας, μελετήσαμε κάθε περιοχή χωριστά. Διαβεβαιώνουμε ότι εάν εκδηλωθεί οργανωμένα, υπεύθυνα, έγκυρα, με διαφάνεια, προσπάθεια αξιοποίησής τους με φορέα προώθησης την Αυτοδιοίκηση, με λειτουργία και εκτέλεση των έργων από ειδικούς οργηανισμούς, το αποτέλεσμα θα είναι εκπληκτικό και σε οικονομική – αναπτυξιακή εκδοχή αλλά και σε εκείνη της επανατοποθέτησης της χώρας και του λαού μας στη θέση που ιστορικά και ποιοτικά αξίζουν, ανατρέποντας τη σημερινή άκρως δυσμενή, διεθνώς, εικόνα της Ελλάδας και των Ελλήνων.

Στην έρευνά μας με ικανοποίηση διαπιστώσαμε ότι ειδικά στο Λαύριο υπήρξε κατά το παρελθόν σχετική πρωτοβουλία με δεδομένα που δρομολόγησε ο πρώην Δήμαρχος Στ. Παπασταυρόπουλος και άξιοι ειδικοί συνεργάτες του. Υπήρξε μάλιστα θερμή ανταπόκριση από τον τότε πρωθυπουργό Ανδρέα παπανδρέου και τον υπουργό Πολιτισμού Θάνο Μικρούτσικο. Δυστυχώς οι εξελίξεις σταμάτησαν με τον θάνατο του Παπανδρέου και τις παραιτήσεις τόσο του υπουργού όσο και του δημάρχου. Καιρός να ξαναρχίσουν με την αξιοποίηση της εργασίας που έχει προηγηθεί.

Υ.Γ.

Ειδικά για τα θεματικά πάρκα, σύμφωνα με εκτιμήσεις εξειδικευμένων διεθνών επενδυτικών ομίλων, στην Ελλάδα επιβάλλεται να λειτουργήσουν θεματικά πάρκα του είδους, (προφανώς άκρως επαρκή και θελκτικά, γεγονός που απαιτεί σοβαρή επένδυση γνώσης και χρήματος) και είναι εφικτό να αντληθούν χωρίς συμμετοχή του ελληνικού δημοσίου σε 4 ακόμη περιοχές. Στην αρχαία Ολυμπία (Πύργος), στον Όλυμπο, στην Κρήτη, στη Θράκη και σε μικρότερης έκτασης στους Δελφούς και στην Επίδαυρο.

Θεματικά πάρκα ιστορικής αξίας, πανευρωπαϊκής και απγκόσμιας εμβέλειας, μπορούν να λειτουργήσουν στον Μαραθώνα, στη Σαλαμίνα, στις Θερμοπύλες και το μεγαλύτερο στο Ελληνικό με θεματική αναφορά στη γέννεση και λειτουργία της Δημοκρατίας στην Αθήνα.